Sınai Mülkiyet Kanunu Kapsamındaki Suçlara Konu Eşyaya İlişkin Hızlı İmha Prosedürü

Demir Hukuk Bürosu | Av. Mustafa ZAFER

Marka Hakkına tecavüz suçu konusu eşyanın imhası kural olarak, Türk Ceza Kanunu’nun 54. Maddesinde düzenlenen “Eşya Müsaderesi” hükümlerine dayanmakta ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 149. maddesinin 1. fıkrasının f bendi uyarınca mahkemece yapılacak yargılama neticesinde verilecek ve kesinleşecek karar ile mümkün olmaktadır. Yine Gümrük Kanunu’nun 57. maddesinin 4. fıkrası da bu paraleldedir.

Sınai Mülkiyet Kanunu öncesinde el konulan ürünlerin gümrük müdürlükleri ve adli emanet büroları nezdinde depolanması ciddi bir sorun halini almıştır. Arama ve el koyma kararı yahut gümrük muamelesi ile el konulan ürünlerin adet, ebat ve nitelik bakımından çoğu zaman adli emanet bürolarında ve gümrüklerde depolanması mümkün olmadığından, söz konusu ürünlerin yargılamalar tamamlanıncaya dek özel yediemin depolarına bırakılması ciddi bir maddi külfet yaratmakta, kimi zaman da söz konusu ürünler marka hakkına tecavüz suçu şüphelisine bizzat yediemin sıfatıyla bırakıldığından, marka hakkı sahibi söz konusu ürünlerin yeniden piyasaya sürülmesi tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bunun yanında el konulmuş ve ceza yargılaması sonucunda müsaderesi karara bağlanmamış olan marka hakkına tecavüz suçu konusu eşya, yeniden yargılamaya tabi tutulmakta, bir başka ifadeyle suç konusu ürünlerin iki yargılama süresi boyunca muhafaza edilmek zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

10.01.2017 Tarihinde yürürlüğe giren Sınai Mülkiyet Kanunu ile marka hakkına tecavüz suçu bakımından el konulmuş olan ürünlerin, henüz soruşturma aşamasında, mahkemece yapılacak yargılamanın neticesi beklenmeksizin imhasına karar verilebilmesi mümkün hale gelmiştir.

Hızlı imha prosedürü, Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 163. maddesinde düzenlenmektedir. Buna göre; Sınai Mülkiyet Kanunu’nda yer alan “Marka Hakkına Tecavüz” suçları sebebiyle el konulan veya muhafaza altına alınan suç konusu eşyanın sayısı, ebadı veya niteliği gibi nedenlerle emanet bürosunda muhafaza edilemeyecek durumda olması halinde, Cumhuriyet savcısının talimatı doğrultusunda numune alınması mümkün olan eşyadan yeterli numune alınmasını müteakip geri kalan suç eşyası mahallin maliye teşkilatına gönderilir.

Bu şekilde numune alınarak teslim edilen suç konusu eşyanın; zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı ya da muhafazasının ciddi külfet oluşturması halinde bilirkişi incelemesi yaptırıldıktan sonra, soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısının talebi üzerine hâkim, kovuşturma aşamasından önce mahkeme tarafından imhasına karar verilir.

Bu düzenleme ile geçmiş dönemde bahsedilen depolama sorunlarının önüne geçilmekle birlikte, ele geçirilen ürünlerin suça konu ürünler olduklarının tespiti neticesinde yargılama tamamlanmadan önce ve hatta soruşturma aşamasında bu ürünlerin imhasının gerçekleştirilmesinin yolu açılmıştır. Bu kapsamda, öncelikle söz konusu ürünlerin sayı, ebat veya nitelik itibariyle emanet bürosunda muhafaza edilemeyecek olması gerekmektedir. Ayrıca ele geçirilen ürünlerin muhafazası halinde de zarara uğraması, değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelmesi tehlikesi olması veya muhafazanın ciddi külfet oluşturması gerekmektedir. Bununla beraber söz konusu ürünlerin marka hakkına tecavüz suçu teşkil ettiğinin bilirkişi marifetiyle tespit edilmesi şarttır.

Sınai Mülkiyet Kanunu ile getirilen hızlı imha prosedürü ile, marka hakkına tecavüz suçu teşkil ettiği açık olan eşyanın hem yıllarca depolanması maliyeti hem de bu depolama külfeti sebebiyle marka hakkına tecavüz suçu şüphelisine yediemin sıfatıyla bırakılan tecavüz konusu ürünlerin yeniden piyasaya sürülmesi tehlikesi bertaraf edilebilmektedir.